تاریخ ارسال : ۹۶/۰۳/۳۰
هات تپ یا انشعاب گرم خطوط لوله از جمله فرایندهایی است که در صورت داشتن طرح و برنامه مهندسی روی انواع خطوط لوله امکان پذیر است. غالبا تصور می شود که عملیات انشعاب داغ فقط روی خطوطی انجام می شود که امکان جوشکاری روی آن ها وجود دارد. فرض بر آن است که اتصالات خطوط لوله فقط از طریق جوشکاری می توانند روی لوله متصل شوند، در حالی که این حکم در تمامی موارد مصداق ندارد. از طرفی دیگر فرض می شود که فرایند برش لوله از طریق دستگاه هات تپ فقط شامل حا آن دست لوله های فلزی با میزان استحکام مشخص می شود، به طوری که دستگاه هات تپ با آن ها درگیر شده و فرایند برش را به صورت کامل انجام دهد، در حالی که این فرض نیز موضوعیت ندارد. در صورتی که فرایند تجهیز دستگاه هات تپ و انتخاب کاتر و الماسه های بر مناسب باشد روی انواع خطوط لوله، حتی خطوط لوله غیر فلزی نیز امکان انجام عملیات هات تپ وجود دارد.
هات تپ
بدیهی است که انشعاب گیری روی لوله هایی که امکان جوشکاری روی آن ها وجود ندارد فقط از طریق استفاده از اتصالاتی مقدور است که برای اتصال روی لوله نیاز به جوشکاری ندارند. در این راستا می بایست اتصالات مکانیکی و پیچ و مهره ای ساخته شود. شرکت پیشگام صنعت ابزار دارای توانایی و دانش کافی در مینه ساخت اتصالات اسپلیت تی مکانیکی است و بارها در عملیات هایی از این نوع، این اتصال مکانیکی طراحی و ساخته شده و روی لوله نصب گردیده است. همچنین در خصوص انشعاب گیری نیز باید از مته راهنما با الماسه های مناسب جهت برش لوله استفاده شود که در این زمینه نیز ما تجربه آشنایی لازم برای انتخاب مته مناسب با جنس و ضخامت لوله را دارا هستیم .
شرکت پیشگام صنعت ابزار از دیرباز در زمینه انجام عملیات های هات تپ روی خطوط لوله غیر فلزی یا خطوط فلزی که قابلیت جوشکاری روی آن ها وجود ندارد مطالعات و برنامه های فنی و مهندسی تدوین کرده است و بارها توانسته است چنین عملیات هایی را با موفقیت کامل به انجام برساند. از این رو در صورت مواجهه با چنین عملیات هایی مجموعه پیشگام صنعت ابزار دشواری چندانی برای پیشبرد کار و انجام عملیات هات تپ نخواهد داشت.
از جمله پروژه های جدیدی که ما در زمینه انجام هات تپ روی این دست خطوط لوله داشته ایم، مربوط به عملیاتی است که در همین خرداد ماه سال ۱۳۹۶ در محل سایت مجتمع پتروشیمی مارون واقع در بندر ماهشهر به انجام رسید. در این عملیات هات تپ گیری می بایست روی خطوط لوله گالوانیزه به قطر ۶ اینچ انجام می گرفت. سیال درون لوله هوا با فشار ۸ بار بوده و مدیریت و برنامه ریزان مجتمع مذکور اطلاعی از ضخامت لوله مذکور نداشتند. مراحل برنامه ریزی و طراحی به صورت دقیق انجام گرفت و با لحاظ کردن قطر لوله، جنس لوله که گالوانیزه بود، و نوع سیال، اتصالات اسپلیت تی مکانیکی طراحی و ساخته شد. این پروژه عبارت بود از انجام دو عملیات هات تپ مشابه در کنار یکدیگر و از همین رو دو عدد اتصال اسپلیت تی مکانیکی در محل کارگاه مرکزی شرکت پیشگام صنعت ابزار ساخته و برای نصب به محل سایت اعزام گردید.
عملیات های هات تپ به صورت عمودی و در ارتفاع ۱۵ متر از سطح زمین انجام می گرفتند و با توجه به دمای بسیار بالای هوا و فقدان تأسیسات و تجهیزات سرمایشی در محل انجام عملیات، پروژه به لحاظ فشار محیطی بر نیروی انسانی شرایط سخت و سنگینی ایجاد کرده بود. از سوی دیگر به جهت این که کار در محیطی دور از تأسیسات مورد نیاز انجام می شد به ناچار عملیات بدون استفاده از پاورپک و محرک دستگاه هات تپ انجام می پذیرفت و از این حیث فشار بالایی به نیروی کار وارد می آمد. از آن جا که ضخامت لوله نیز مشخص نبود بر ابهام و دشواری کار افزوده می شد. با وجود مشکلات و دشواری هایی که این پروژه به همراه داشت پرسنل اجرایی شرکت پیشگام صنعت ابزار موفق شدند هر دو عملیات را با موفقیت و در مدت زمان مناسب به اتمام برسانند و این امر تحسین مدیریت و مهندسین مجتمع پتروشیمی مارون را به همراه داشت.
هات تپ
از جمله نکات مهم در استفاده از اسپلیت تی مکانیکی بازرسی نحوه عملکرد آن پس از اتمام عملیات انشعاب گرم هات تپ است. اسپلیت تی مکانیکی یک اتصال بسیار حساس و خصوصاً نسبت به سیالات فراری نظیر هوا بسیار آسیب پذیر می باشد. فرایند طراحی و ساخت باید ان قدر دقیق باشد که از بروز کوچک ترین نشتی ممانعت کند. در خصوص سیالاتی نظیر هوا نیز این امر بسیار حساس تر می شود. در اتصالات جوشی از آن جا که اسپلیت تی از جوانب نیز به لوله جوشکاری می شود تردیدی در خصوص صحت عملکرد اتصال در آب بندی و فع نشتی سیال ایجاد نمی شود، البته مشروط بر این که جوشکاری به طرز صحیحی انجام شده باشد، اما در عملیات های هات تپ که از طریق اتصالات مکانیکی انجام می شوند در این خصوص تردیدها بیشتر است، چرا که اتصالات ممکن است از جوانب در آب بندی مجموعه دچار مشکل شوند. البته استفاده از اورینگ و سایر تجهیزات آب بندی و فع نشتی می تواند این حساسیت را رفع کند اما در خصوص سیالاتی نظیر هوا کار طراحی و ساخت به مراتب دشوارتر خواهد شد. ممانعت از بروز نشتی سیال هوا علی الخصوص روی سطح لوله گالوانیزه ای فرایندی است تا حدودی دشوار که انجام آن از جنبه های مختلف نیازمند تبحر و مهارت لازم است. در هر صورت پس از ساخت اتصال و نصب آن روی لوله می بایست یک تست فشار متناسب با فشار خط روی محل اتصال انجام گیرد تا نسبت به قابلیت آب بندی اتصال پچیش از انجام هات تپ اطمینان حاصل شود. بهتر آن است که فشار تست شده کمی بیشتر از فشار واقعی سیال درون خط باشد تا حد بالای اطمینان مد نظر قرار داده شود. در این صوتر می توان نسبت به صحت عملکرد اتصال حین انجام هات تپ اطمینان حاصل کرد. اما این امر کفایت نمی کند و پس از اجرای عملیات هات تپ نیز می بایست تست های لازم در خصوص عملکرد اتصال مذکور انجام گیرد. باید مطمئن شویم که اتصال مذکور بهترین عملکرد ممکن در رفع نشتی و آب بندی مجموعه را ایفا می کند. این مهم در عملیات هات تپ مجتمع پتروشیمی مارون مورد لحاظ قرار گرفت و پس از اتمام عملیات بررسی های لازم در خصوص عدم نشتی اتصال مکانیکی پس از هات تپ کارهای لازم صورت گرفت. خوشبختانه چنان که مشهود بود اتصال مذکور عملکرد خود را به بهترین نحو ممکن انجام می داد و از این رو هیچ ایرادی در انجام کار بروز نیافت.
از دیگر دشواری های این کار انجام عملیات برش و سوراخکاری هات تپ روی لوله گالوانیزه ای بود که فرایند برش آن مشکلات خاص خود را داد. با توجه به جنس و خاصیی که لوله های گالوانیزه دارند انجام عملیات برش از طریق هات تپ روی شان دشواری هایی را به همراه دارد که با توجه به انتخاب الماسه های برش مانسب روی مته راهنما و نیز اهتمام اپراتورهای اجرایی عملیات هات تپ شرکت پیشگام صنعت ابزار عملیات بدون وقفه و به بهترین نحو ممکن انجام شد و با موفقیت به اتمام رسید. در نهایت نیز با اخذ تأییدیه از بازرسین و مهندسین شرکت پتروشیمی مارون، عملیات پایان یافته تلقی شده و انشعاب های جدید تحویل کارفرمای محترم قرار گفت.
پیش از این نیز شرکت پیشگام صنعت ابزار موفق به انجام عملیات های هات تپ از طریق اسپلیت تی های مکانیکی شده بود. آخرین پروژه هات تپ این شرکت با استفاده از اتصالات مکانیکی به عملیات های انشعاب گیری گرم مجتمع پتروشیمی تخت جمشید باز می گردد که با موفقیت به انجام رسید. شرکت پیشگام صنعت ابزار در زمینه طراحی و ساخت این نوع اتصالات مکانیکی، و انجام عملیات هات تپ روی این این نوع از اتصالات تجربه و دانش کافی را کسب کرده است و از این رو امروز آمادگی انجام عملیات هات تپ روی انواع و اقسام خطوط لوله را دارد. کارفرمایانی که نیاز به انشعاب گیری از خطوط لوله خود دارند اما بنا به محدودیت هایی نظیر ناممکن بودن جوشکاری روی خطوط و مواردی از این دست تصور می کنند نمی توانند از خدمات هات تپ بهره ببرند می توانند با رجوع به سوابق ما در زمینه انجام هات تپ روی خطوط لوله غیر فلزی و… نسبت به ممکن بودن انجام عملیات انشعاب گرم هات تپ وی خطوط لوله خود اطمینان حاصل کنند.
البته لازم به ذکر است ساخت اسپلیت تی مکانیکی در سایزهای بسیار بزرگ دارای ضریب ریسک بالاتری خواهد بود و برای عملیات هایی که خصوصاً روی لوله های دارای قطر بزرگ می بایست انجام شوند توصیه نمی شود مگر آن که شرایط ویژه و خاص بوده و الزام برای استفاده از اسپلیت تی مکانیکی برای هات تپ باشد. در این شرایط نیز مطالعات مهندسی برای طراحی و ساخت اتصال طبیعتاً می بایست بسیار دقیق تر و با ملاحظه و حساسیت بیشتری باشد. در صورت لحاظ نکردن این نکته بروز مشکل حین یا پس از انجام عملیات هات تپ بدیهی خواهد بود.