تاریخ ارسال : ۹۷/۰۹/۰۱
اسپلیت تی یکی از اتصالات خطوط لوله محسوب می شود که برای انشعاب گیری از خطوط لوله کاربرد گسترده و سازنده ای دارد. اما اتصالات خطوط لوله دامنه ای بسیار گسترده تر از صرف اسپلیت تی دارند و نه می توان انشعاب گیری را به صرف اتصال اسپلیت تی تقلیل داد و نه اصولا کارکرد اتصالات خطوط رلوله را به صرف انشعاب گیری فروکاست. انواع و اقسام فرایندهای خطوط لوله از جمله انشعاب گیری، مسدودسازی خطوط لوله، تعمیرات جانبی و رفع مشکلات موضعی خطوط لوله، تبدیل خطوط لوله با سایزهای مختلف و متصل کردن آن ها روی همدیگر، سیستم های کنترل فرایندهای خطوط لوله، تغییر مسیر خطوط لوله و مواردی از این دست همگی به نحوی از اتصالات خطوط لوله بهره می گیرند. اسپلیت تی یکی از موارد پرشمار اتصالات خطوط لوله است که از آن برای انشعاب گیری استفاده می شود و حتی می توان گفت کاربرد این اتصال نیز به صرف انشعاب گیری مختوم نمی شود.
از میان اتصالاتی که برای انشعاب گیری از خطوط لوله مورد استفاده قرار می گیرند اسپلیت تی بیش از همه کاربرد دارد. این اتصال چه پیش از بهره برداری خط لوله و چه پس از آن قابلیت نصب و بهره گیری دارد. اتصال اسپلیت تی دارای یک سز فلنج دار است و از دو طرف لوله به صورت تمام محیطی لوله را احاطه می کند. با استفاده از اسپلیت تی می توان از خطوط لوله انشعاب عمود یا زاویه دار گرفت. بسته به سایز و نوع انشعاب مورد نیاز، طراحی ها و فرایندهای اجرایی و فنی انجام می شود و در نهایت اسپلیت تی مورد نظر ساخته می شود. در ساخت اسپلیت تی معمولاً فرایندهای جوشکاری و تراشکاری انجام می شوند.
تصویری از اسپلیت تی ساحته شده و آماده نصب روی خط لوله
افزون بر اسپلیت تی، اتصالاتی دیگر نظیر سدل نیپل نیز برای انشعاب گیری مورد استفاده قرار می گیرند، با این تفاوت که از این اتصال معمولاً برای انشعاب گیری از مخازن و در جاهایی استفاده می شود که اسپلیت تی توجیه فنی و یا اقتصادی ندارد. انشعاب گیری از سازوکارهای بسیار مهم در خطوط لوله است و در موارد متعدد نیاز به این پیدا می شود که از خطوط لوله موجود به اهداف مختلف انشعاب گیری انجام شود. یکی از این کاربردها زمانی است که بنا به هر دلیلی می خواهیم مسیر خط لوله را عوض کنیم. نصب ابزارها و انتشار خطوط از دیگر اهدافی است که برای آن ها از اتصالاتی نظیر اسپلیت تی و سدل نیپل استفاده می شود.
اتصالات خطوط لوله کاربردهای دیگری نیز دارند. یکی از اتصالات ردیوس است که برای متصل کردن دو خط لوله غیر هم سایز مورد استفاده قرار می گیرد. این اتصال هکم یک تبدیل را دارد که خط لوله با سایز بزرگ تر را به خط لوله کوچک تر وصل کرده و به این ترتیب امکان جریان خط لوله را با وجود تغییر سایز عملی می کند. البته باید توجه داشت که اتصال مذکور باید استحکام لازم برای این تغییر را داشته باشد و در ضمن به گونه ای طراحی شود که نوسانات ناشی از این تغییر سایز را بدون مواجه شدن با هر گونه ایرادی بپذیرد. بدیهی است که در نتیجه تغییر سایز خط لوله ارگانیسم خط دچار تحول می شود و افزون بر آن سیال مجرای تنگ تری برای جریان یافتن پیدا می کند. در این خصوص باید بسیار با احتیاط عمل کرد تا هیچ ایرادی متوجه کار نشود. اگر خط لوله در محلی که سایز کوچک تر می شود، توان تحمل فشار ناشی از سیال وارده از ناحیه خط لوله بزرگ تر را نداشته باشد، بدیهی است که در محل اتصال دچار مشکل خواهیم شد و فشاری مضاعف بر آن وارد خواهد شد. بنابراین در خصوص انتخاب و ساخت این اتصال باید دقت و احتیاط بیشتری را به خرج داد.
اتصالات دیگری نیز موجودند که برای رفع ایرادات موضعی خط لوله مورد استفاده قرار می گیرند. برای مثال اگر خط لوله در ناحیه ای دچار سوراخ شدگی و مواردی از این دست باشد، می توان با استفاده از برخی اتصالات این مشکل را رفع نمود. این اتصالات می تواند کارکردی موقت و حتی دائمی داشته باشد و همچون بخشی از لوله برای درازمدت وظیفه آب بندی مجموعه را بدون هیچ گونه ایرادی به انجام رساند.
نصب و کنترل ابزارهای اندازه گیری یا کنترل جریان نیز از دیگر فرایندهایی است که بهره گیری از اتصالات خطوط لوله را ملزوم می دارد. با استفاده از این اتصالات و ضمن انجام فرایندهای ویژه می توان ابزارهای اندازه گیری و کنترل متغیرهای حریان سیال درون لوله یا مخزن را به راحتی در محل نصب کرد و از این ابزارها برای اندازه گیری و پایش فرایند به بهترین نحو استفاده کرد.
جوشکاری اسپلیت تی روی خط لوله
دیگر کارکرد اتصالاتی از این دست، گذاردن مجاری مشخص برای تخلیه خط است. نصب ونت ها و اتصالاتی از این دست در نقاط مختلف خط لوله این امکان را برنامه ریزان می دهد تا در مواقع لزوم خط را تخلیه کنند، یا اگر بنا به هر دلیلی نیاز به تزریق سیال یا هر نوع ماده ای درون خط وجود داشت از ان ها بهره ببرند. در این حصوص نیز باید احتیاطات ویژه را لحاظ کرد. این دست اتصالات یا از روش جوشکاری و یا از طرق مکانیکی روی لوله و مخزن نصب می شوند و باید توجه داشت که فرایند نصب آن ها به بهترین و مطمئن ترین شکل ممکن انجام شود تا حین بهره برداری از خط و جریان سیال درون لوله متوجه بروز نشتی و مواردی از این دست نشویم.
به طور کلی اتصالات کاربرد زیادی در فرایندهای مرتبط به خط لوله دارند و استفاده از آن ها نقشی خائز اهمیت در تسهیل فرایندها خواهد داشت. در صورت استفاده نکردن از این اتصالات، رفع عیوب و کاستی ها هزینه و زمان، و نیز نیروی بیشتری را ملزوم خواهد داشت. برای مثال اگر بر آن باشیم که از اتصالی نظیر اسپلیت تی برای انشعاب گیری استفاده نکنیم طبیعتاً فرایند بسیار دشوارتر خواهد شد و در مواقعی می توان گفت به کل انشعاب گیری بدون اسپلیت تی امکان پذیر نخواهد بود. بنابراین اتصالاتی نظیر اسپلیت تی اهمیت، کاربرد و جایگاه ویژه ای در خطوط لوله و فرایندهای مربوط به آن ها دارند و به همین دلیل در انتخاب و طراحی، و ساخت و نصب اسپلیت تی و نظیر آن باید بیشترین دقت و حساسیت مبذول شود.